Szczegóły

Kategoria: Aktualności

Opublikowano: 03 listopad 2023

Odsłon: 33867

Po prawie czterech miesiącach od wejścia w życie rozporządzenia MON z 19 maja br.  w sprawie  nauki żołnierzy  zawodowych, resort  obrony narodowej  opublikował  projekt nowych przepisów  wykonawczych.   Zmiany  dotyczą  przede wszystkim sposobu  ustalania kosztów związanych z pobieraniem nauki przez żołnierza zawodowego w  ośrodkach i jednostkach  oraz przypadki  zwrotu poniesionych przez wojsko kosztów.

Projekt nowych przepisów wykonawczych powiela dotychczasowe rozwiązania zawarte w rozporządzeniu MON z 19 maja 2023 r. w sprawie nauki żołnierzy zawodowych ( Dz.U. poz. 1092), które weszło w życie od  27 czerwca 2023 r.  Stanowi wykonanie rozszerzonego upoważnienia ustawowego, o którym mowa w art. 10 pkt 29 ustawy 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o Agencji Mienia Wojskowego, w tym również  ustawy  z 11 marca 2022 r. o obronie  Ojczyzny  (Dz. U. poz. 1872).  Nowe regulacje dotyczą m.in. sposobu ustalania kosztów związanych z pobieraniem nauki przez żołnierza zawodowego pełniącego służbę nie tylko w uczelni wojskowej czy  szkole podoficerskiej, ale także w jednostce wojskowej, centrum lub ośrodku szkolenia oraz trybu zwrotu tych kosztów.

Wniosek o pomoc do dowódcy  jednostki  wojskowej

Nie wiadomo dlaczego  rozporządzenie  MON, które  weszło  w życie  przed 4 miesiącami  nie jest  nowelizowane, a  wymienia się  na nowe.  Warto  więc przypomnieć  o podstawowych  zasadach  udzielania żołnierzom zawodowym pomocy w związku z pobieraniem przez nich nauki w kraju i za granicą. Zgodnie z zapisami ustawy o obronie Ojczyzny (wcześniej także pragmatycznej) żołnierz zawodowy może kształcić się także poza wojskiem, jeśli nie koliduje to z jego obowiązkami służbowymi.

Przepisy ustawy wskazują dowódcę jednostki wojskowej jako organ udzielający żołnierzowi zawodowemu, na jego wniosek, pomocy w związku z pobieraniem przez niego nauki.

W dokumencie poza informacją o formie pomocy trzeba podać m.in. kierunek studiów, terminy zajęć, koszty edukacji, planowany czas ukończenia nauki oraz kwalifikacje, które żołnierz uzyska po ukończeniu kształcenia. Należy  przy tym  poinformować o ewentualnych, wcześniej otrzymanych, formach pomocy w związku z podjętą nauką.

Rozpatrując wniosek dowódca JW powinien  m.in. uwzględnić kierunki rozwoju zawodowego żołnierza zawodowego oraz jego potrzeby szkoleniowe wyartykułowane w jego opinii służbowej. Podejmując decyzję o udzieleniu pomocy w związku z pobieraniem nauki  dowódca został  zobowiązany podpisać umowę, o której mowa w art. 105 ust. 5 ustawy według wzoru określonego w załączniku nr 1 do tego rozporządzenia. W przypadku  gdy koszt nauki przekracza sześciokrotność najniższego uposażenia zasadniczego żołnierza zawodowego (obecnie 29 760 zł), umowa powinna określać warunki zwrotu kosztów poniesionych na jego utrzymanie i naukę w przypadku przerwania, odwołania z kształcenia lub zwolnienia z zawodowej służby wojskowej przed określonym w umowie okresem służby wojskowej.

Ponadto, w przypadku wniosku podoficera lub szeregowego o udzielenie pomocy w związku z pobieraniem nauki na studiach lub studiach podyplomowych dowódca jednostki wojskowej przed podjęciem decyzji uzgadnia ją z  dyrektorem Departamentu  Kadr. 

Po ich ustaleniu zwraca się, w szczególności przy wykorzystaniu elektronicznego systemu ewidencji wojskowej, do organu uprawnionego do wyznaczania żołnierza zawodowego na stanowisko służbowe wyższe od zajmowanego z wnioskiem o wyrażenie zgody na zawarcie umowy,.

Pomoc może być udzielana  w formie finansowej lub niefinansowej.  Przede wszystkim chodzi  o pokrycie czesnego (w tym opłaty rekrutacyjnej), a także kosztów opłat za noclegi, wyżywienie i przejazdy. Uczący się żołnierz może również liczyć na pomoc niezwiązaną z finansami, czyli na przykład na ograniczenie liczby służb dyżurnych, wyjazdów służbowych czy zlecanych zadań.

Kiedy dowódca JW może  odmówić udzielenia pomocy

Żołnierz zawodowy ubiegający się o udzielnie pomocy w związku z pobieraniem nauki otrzyma decyzję odmowną w przypadku:

• niezaplanowania środków w planie finansowym,
• niespełnienia warunków, o których mowa w art. 105 ust. 4 ustawy (pomoc może być udzielona wyłącznie w przypadkach, gdy poziom i kierunek nauki są zbieżne z wymaganiami kwalifikacyjnymi na zajmowanym lub na planowanym do wyznaczenia stanowisku służbowym),
• niewyrażenia zgody, o której mowa w art. 105 ust. 5 ustawy ( chodzi o umowę z dowódcą JW, w której określa między innymi rodzaj pomocy).

Ponadto, dowódca JW  może również odmówić żołnierzowi zawodowemu udzielenia pomocy finansowej w przypadku, gdy naukę spełniającą warunki, można było zrealizować w ramach systemu doskonalenia zawodowego.

Zgłoszenie kandydatury powinna nastąpić  nie później niż na 2 miesiące przed planowanym rozpoczęciem nauki w kraju. Po weryfikacji  wykaz imienny żołnierzy zawodowych zakwalifikowanych na naukę  powinien  być przesłany do podmiotu prowadzącego naukę  nie później niż na 1 miesiąc przed planowanym rozpoczęciem nauki w kraju. Na tej podstawie dowódca JW kieruje żołnierza zawodowego  na naukę, a fakt skierowania stwierdza się w rozkazie dziennym jednostki wojskowej.

Organem uprawnionym do odwołania żołnierza zawodowego z nauki w kraju lub za granicą jest co do zasady organ, który skierował żołnierza zawodowego na tę naukę.   Skierowanie na naukę i odwołanie z niej następuje w drodze decyzji tylko w przypadku nauki za granicą.

Zwrot kosztów w przypadku  nieukończenia nauki

W przypadku żołnierza zawodowego którego planuje się na koszt wojska skierować na studia lub naukę albo staż, kurs lub specjalizację lub inne formy szkolenia i doskonalenia zawodowego w kraju lub za granicą, których koszt przekracza sześciokrotność najniższego uposażenia zasadniczego żołnierza zawodowego (obecnie 29 760 zł) zawiera się umowę. Określa ona warunki zwrotu kosztów poniesionych na jego utrzymanie i naukę w przypadku przerwania, odwołania z kształcenia lub zwolnienia z zawodowej służby wojskowej  przed określonym w umowie okresem służby wojskowej w wysokości proporcjonalnej do czasu służby po zakończeniu tej nauki.   

Rozporządzenie zawiera również katalog świadczeń, które w szczególności bierze się pod uwagę przy wyliczaniu kosztów poniesionych w związku z pobieraniem przez żołnierza zawodowego nauki, o których mowa w art. 106 ust. 1 ustawy.

Szczegóły zawiera § 19 rozporządzenia MON. Zalicza się do nich koszty przypadające na jednego żołnierza w zakresie zakwaterowania, umundurowania, wyżywienia i innych świadczeń związanych z nauką.

Żołnierz będzie musiał zwrócić pomoc finansową w sytuacji, gdy np.: przerwie naukę lub zostanie zwolniony z zawodowej służby z powodu otrzymania oceny niedostatecznej w opinii służbowej, odmowy pełnienia służby na równorzędnym lub wyższym stanowisku służbowym, degradacji, nieusprawiedliwionej nieobecności w służbie przez 3 dni robocze czy prawomocnego orzeczenia o wymierzeniu kary dyscyplinarnej usunięcia z zawodowej służby wojskowej.

Do niedawna przepisy przewidywały 14-dniowy termin zwrotu środków finansowych od momentu, w którym żołnierz otrzymał wezwanie do zapłaty. Od 27 czerwca  br. jest możliwość odroczenia tego terminu lub rozłożenia należnej kwoty zwrotu na raty. Na wniosek żołnierza zawodowego, w drodze umowy zawartej między nim a dowódcą, termin zwrotu może zostać odroczony maksymalnie do 12 miesięcy lub kwota, którą wojskowy ma oddać, zostanie rozłożona na 24 raty.

Jeden egzemplarz umowy dotyczącej udzielenia pomocy w związku z pobieraniem przez żołnierza zawodowego nauki lub umowy o skierowanie żołnierza zawodowego na naukę za granicą włącza się do teczki akt personalnych żołnierza zawodowego.

Jednocześnie, żołnierz zawodowy, który nie ukończył nauki, może wystąpić z wnioskiem do  szefa MON o zwolnienie go z obowiązku zwrotu kosztów poniesionych przez resort obrony narodowej na jego naukę.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach  szef MON może przychylić się do wniosku żołnierza zawodowego i określić wymiar takiego zwolnienia, przy czym minimalnym wymaganym poziomem pokrycia przez żołnierza zawodowego zwrotu kosztów pozostaje dwunastokrotność miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnego żołnierzowi zawodowemu na zajmowanym przez niego stanowisku służbowym. R.Ch.

zdjęcie:  11 LDKP

Szczegóły

Kategoria: Aktualności

Opublikowano: 01 listopad 2023

Odsłon: 58297

W środę 1 listopada wchodzi w życie rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z 28 września 2023 r. ( poz. 2228) zmieniające rozporządzenie z 25 lipca 2016 r. w sprawie wypłaty odprawy mieszkaniowej. Na jego mocy zmieniają się wzory wniosków o wypłatę odprawy mieszkaniowej.

Zmianie ulega forma zarówno wniosku o wypłatę odprawy mieszkaniowej żołnierzowi zawodowemu ( załącznik nr 1), jak i wniosku o wypłatę odprawy mieszkaniowej w przypadku śmierci żołnierza ( załącznik  nr 2).  Wnioski są TU  dostępne. 

Odprawa mieszkaniowa – komu przysługuje i jakie są wyjątki?

Zgodnie z art. 23 ustawy z  22 czerwca 1995 r. odprawa mieszkaniowa przysługuje żołnierzowi zwalnianemu z zawodowej służby wojskowe, z wyjątkiem tych w trakcie kształcenia w uczelni wojskowej ( dotyczy  głównie podchorążych  po I roku), pod warunkiem, że:  nabył on prawo do emerytury wojskowej lub wojskowej renty inwalidzkiej oraz zamieszkuje w kwaterze albo do dnia zwolnienia z zawodowej służby wojskowej nie otrzymał decyzji o przydziale lokalu mieszkalnego. 

Odprawa mieszkaniowa przysługuje także osobom (małżonkowi, zstępnym, wstępnym, osobom przysposobionym i osobom przysposabiającym) wspólnie zamieszkałym w dniu śmierci z:

 żołnierzem zawodowym, który do dnia śmierci zajmował lokal mieszkalny lub nie otrzymał decyzji o przydziale lokalu mieszkalnego, o ile do dnia śmierci nabył prawo do emerytury wojskowej lub jego śmierć pozostaje w związku ze służbą wojskową;

• także m.in. żołnierzem pełniącym dobrowolną zasadniczą służbę wojskową albo terytorialną służbę wojskową, których śmierć pozostaje w związku ze służbą wojskową.

W zamian za odprawę mieszkaniową na wniosek żołnierza istnieje możliwość otrzymania lokalu zamiennego, jeżeli Agencja Mienia Wojskowego ma taki w swoich zasobach, a na wniosek osób zamieszkałych z nim w dniu jego śmierci zajmowanego lokalu lub lokalu dostępnego w zasobach Agencji odpowiadającego uprawnieniom żołnierza w dniu jego śmierci.

Zgodnie  z art. 23 ust. 9 ustawy  o zakwaterowaniu żołnierzowi  zawodowemu nie przysługuje  odprawa mieszkaniowa jeżeli:

• skorzystał z uprawnień w przypadkach określonych w art. 23 ust. 6 i art. 21 ust. 6 ustawy o zakwaterowaniu;
• został zwolniony z czynnej służby wojskowej na skutek skazania prawomocnym wyrokiem sądu za popełnienie przestępstwa umyślnego;
• został zwolniony z czynnej służby wojskowej na skutek orzeczenia wydanego w postępowaniu dyscyplinarnym;
• został zwolniony z czynnej służby wojskowej przed upływem 10 lat od dnia powołania do tej służby w przypadku, gdy powołanie do czynnej służby wojskowej nastąpiło po okresie służby w Policji, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Służbie Celno-Skarbowej, Służbie Celnej, Służbie Wywiadu Wojskowego, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego lub Urzędzie Ochrony Państwa.

Jaka  jest wysokość  odprawy mieszkaniowej

Należy przypomnieć, że po zmianie ustawy o obronie Ojczyzny (od 23 kwietnia  2022 r.)  odprawa mieszkaniowa wynosi 3 proc. wartości przysługującego lokalu mieszkalnego za każdy rok podlegający zaliczeniu do wysługi lat, od której jest uzależniona wysokość dodatku za długoletnią służbę wojskową.  Ta odprawa nie może być niższa niż 45 proc. oraz nie wyższa  niż 100 proc.  wartości przysługującego lokalu mieszkalnego ( było 80 proc.).  W  takim  przypadku osiągnięcie 100 proc. wartości przysługującego lokalu mieszkalnego  jest  możliwe  przy  wysłudze 33 lat.   Jak wynika z informacji  AMW, do 30 czerwca br. zostało złożonych 16 wniosków o odprawę dla których wartość przysługującego lokalu mieszkalnego wynosiła 100 proc. Średnia ich wysokość wynosiła 477 tys. zł. 

Wysokość  odprawy  zależy  także od wskaźnika ( 1,66), powierzchni przysługującego lokalu (12m kw. - w przypadku posiadania członków rodziny)  lub  16 m kw. w przypadku gospodarstwa jednoosobowego (do kpt. włącznie), od ilości  przysługujących  norm, a także ceny 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego oddanego do użytkowania w kwartale poprzedzającym zwolnienie z tej służby, określanego w komunikacie GUS.  W II kw. 2023 r. ten wskaznik wyniósł 6 134  zł za 1 m kw.  W I półroczu 2023 r. AMW wypłaciła dla żołnierzy  zawodowych odchodzących z armii  2 462 odprawy mieszkaniowe za  blisko 590 mln zł (przeciętna wartość jednego świadczenia wyniosła ok. 240 tys. zł).

Z nowelizacją  rozporządzenia  MON  w sprawie odprawy mieszkaniowej powinny  zainteresować  się wszyscy, którzy planują  odejście w wojska. Wypłata  tej należności dla osób uprawnionych powinna  nastąpić nie później  niż w ciągu  90 dni  od złożenia  wniosku do dyrektora regionalnego WAM.   Przy czym odmowa przyjęcia odprawy mieszkaniowej lub niezłożenie dokumentów, w terminie 90 dni od dnia zwolnienia z zawodowej służby wojskowej, nie zwalnia z obowiązku opróżnienia lokalu.   R.Ch.

Zdjęcie: AMW

Rozporządzenie MON z 28 września 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wypłaty odprawy mieszkaniowej

 

Szczegóły

Kategoria: Aktualności

Opublikowano: 31 październik 2023

Odsłon: 2730

•    USA przekazały Kijowowi łącznie prawie 71 mld dol. Na wojnę w Iraku rocznie wydawano 250 mld dol., a w Afganistanie – 115 mld dol.

•    Przekraczanie „czerwonych linii” przez Zachód ujawniło ograniczenia Rosji. Żadne z takich działań nie spotkało się z odpowiedzią Kremla.

•    Jeżeli eskalacja nastąpi, to w konsekwencji czynników wewnętrznych w Rosji, a nie bezpośredniej reakcji na działania Zachodu.

•    Zachód posiada bardzo ograniczone możliwości zmuszenia obu stron do zakończenia wojny. O tym zadecydują Kijów i Moskwa.

Jak najszybsze odparcie rosyjskiej agresji przez Ukrainę powinno stać się priorytetem Zachodu. Zwłoka i ostrożna pomoc jedynie pogłębiają problemy tej części świata. Zintensyfikowanie wsparcia militarnego dla Ukrainy, które dotychczas było zbyt ostrożne, to jedyna realna opcja przyspieszenia zakończenia wojny, minimalizująca zagrożenie dla interesu państw zachodnich. To także jeden z głównych wniosków płynących z najnowszego raportu Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego Jak zakończyć wojnę na Ukrainie? Scenariusze zakończenia konfliktu autorstwa Józefa Langa.

Większe wsparcie militarne potrzebne od zaraz

Autor nowego raportu CAKJ przekonuje, że przedłużający się konflikt na Ukrainie zwiększa znacząco koszty pośrednie konfliktu także dla państw zachodnich. Składają się na nie m.in. wysokie ceny energii, wysoka inflacja i wydatki na uchodźców. Długofalowo optymalną drogą, aby ograniczyć lub uniknąć tych kosztów, jest zwiększenie wsparcia wojskowego dla Ukrainy. To tańsza alternatywa od przedłużania konfliktu poprzez udzielanie ograniczonej pomocy militarnej.

Stany Zjednoczone, główne źródło pomocy, od 24 lutego 2022 r. przekazały Kijowowi wsparcie o łącznej wartości prawie 71 mld dol., co jest wyraźnie niższą kwotą niż szacowane koszty wojny w Iraku i Afganistanie – odpowiednio ok. 250 mld dol. rocznie (w sumie 2 bln dol.) i 115 mld dol. rocznie (w sumie 2,3 bln dol.).

Jak podkreśla Józef Lang, pomimo gigantycznej różnicy pieniądze amerykańskiego podatnika przełożyły się na realne efekty na Ukrainie – potencjał ofensywny Rosji na nadchodzące lata został wyraźnie ograniczony. Tym samym bezpieczeństwo europejskich sojuszników USA uległo zwiększeniu. Kijów, który pomimo ataku utrzymał funkcjonowanie państwa, był w stanie odzyskać 45% terenów zajętych wcześniej przez Moskwę.

Lang podkreśla w publikacji, że wsparcie Zachodu powinno w pierwszej kolejności dotyczyć systemów uzbrojenia, które pozwolą na ataki na strategiczne rosyjskie obiekty, które obecnie znajdują się poza zasięgiem ukraińskich jednostek.

W raporcie nie zapomniano o wyzwaniach. W USA i Europie Zachodniej często pojawia się strach przed eskalacją konfliktu przez Rosję w przypadku zwiększenia wsparcia dla Kijowa. Lang zaznacza, że dotychczasowe przekraczanie „czerwonych linii” przez Zachód ujawniło ograniczenia Kremla w przeciwstawieniu się determinacji państw zachodnich. Jeżeli eskalacja nastąpi, to w wyniku czynników wewnętrznych w Rosji, a nie w bezpośredniej reakcji na działania Zachodu.

Autor raportu podkreśla, że znacząca eskalacja, np. taktyczny atak jądrowy na terytorium Ukrainy, byłaby bardzo ryzykowna, także w kontekście kluczowych relacji Rosji z Chinami, które wyraźnie wzywają do niestosowania broni nuklearnej. Do tej pory Kreml unikał wysoko ryzykownych działań poza rozpoczęciem wielkoskalowej inwazji na Ukrainę ze względu na potencjał Zachodu, m.in. Stanów Zjednoczonych, do skutecznego przeciwdziałania Rosji.

Władimir Putin ma nadzieję, że przedłużający się konflikt wcześniej osłabi determinację Zachodu do wsparcia Ukrainy niż rosyjski potencjał do prowadzenia wojny. Stara się wykorzystać obawy Zachodu przed eskalacją, ale w ocenie autora raportu za tą retoryką nie stoi realna wola do ryzyka.
Odstraszanie ma mieć kluczowe znaczenie w dalszym przebiegu wojny. Słaba zachodnia reakcja na działania hybrydowe byłaby interpretowana przez Kreml jako przejaw słabości Zachodu i jego skłonności do ustępstw w przypadku konfrontacji.

Moskwa i Kijów zdecydują o końcu wojny

Jak przekonuje Józef Lang, to uwarunkowania wewnętrzne, a nie presja zewnętrzna, zdecydują o długości trwania wojny. Nawet instrumentalne zmniejszenie zachodniego wsparcia bezpośrednio nie przekonałoby Kijowa do zgody na zamrożenie konfliktu. Byłby to scenariusz, w którym możliwy byłby nawet rozłam NATO.

Społeczeństwo ukraińskie w większości oczekuje pełnego zwycięstwa Ukrainy – 64% wierzy w odbicie całości terytorium Ukrainy sprzed 2014 r., w tym Półwyspu Krymskiego. To ogranicza ukraińskim decydentom przestrzeń do zawarcia kompromisu i przekłada się na całą scenę polityczną, na której istnieje konsensus co do kontynuowania wojny. Ewentualne zachodnie naciski jak na razie są skazane na niepowodzenie, ponieważ ukraińscy politycy, niezależnie z której partii, kontynuowaliby wysiłek wojenny nawet bez wsparcia zewnętrznego.

Autor raportu CAKJ podkreśla, że Zachód posiada bardzo ograniczone możliwości zmuszenia obu stron do zakończenia wojny – o tym zadecydują Kijów i Moskwa. Choć Rosja szuka zamrożenia konfliktu, to nie chce zrobić znaczącego kroku w tył ze względu na obawy przed wewnętrznymi i zewnętrznymi startami wizerunkowymi.

Bezpośrednie wpływanie na konflikt poprzez zaangażowanie militarne lub zakończenie wsparcia dla Ukrainy byłyby bardzo szkodliwe dla strategicznych interesów Zachodu. Może natomiast zwiększyć koszty dla strony rosyjskiej, m.in. ze względu na wsparcie dla Ukrainy.
Sankcje na Rosję są długofalowo kluczowe

Nawet jeśli Zachód nie posiada realnej możliwości zmuszenia Moskwy do zakończenia inwazji, to może podgrzewać napięcia wśród elit wewnątrz Rosji poprzez sankcje i restrykcje. Według Langa dysproporcja militarna między stronami oznacza, że Ukraina bez kryzysu wewnętrznego Rosji prawdopodobnie nie będzie w stanie w pełni odzyskać swoich terytoriów.

Jak wskazuje w raporcie były analityk Ośrodka Studiów Wschodnich, lipcowa próba zamachu stanu Prigożyna pokazała polaryzację w rosyjskiej elicie, m.in. między Ministerstwem Obrony Narodowej a Grupą Wagnera. Lang przytacza prawdopodobne w jego opinii doniesienia medialne o podziale na „partię pokoju” (oligarchów odczuwających sankcje, do których należy np. prezes banku WTB, Andriej Kostin), „partię wojenną” (wyższych funkcjonariuszy aparatu bezpieczeństwa) i „partię ciszy” (technokratów, w skład których wchodzi np. premier Michaił Miszustin).

Jednocześnie podkreśla nieprzejrzystość powiązań (opartych głównie na interesach biznesowych i relacjach osobistych) między kluczowymi aktorami wewnątrz Rosji. Pomimo dotychczasowego radzenia sobie przez Kreml z gospodarczymi instrumentami zewnętrznego nacisku i utrzymywania płynności długofalowo podnoszą one koszty inwazji dla Rosji.

Lang przekonuje, że nawet subwencje budżetowe z drenowanych rezerw i podwyższone ceny eksportowanych nośników energii nie są w stanie w długim czasie ograniczać spadku PKB wywołanego sankcjami i wycofania się części zachodnich państw. W 2022 r. Rosja osiągnęła deficyt budżetowy o wartości 45 mld dol. zamiast prognozowanej nadwyżki 17,7 mld dol. Bieżący rok wygląda podobnie – przez pierwsze 7 miesięcy deficyt wyniósł 28,44 mld dol.

Powyższe liczby przekładają się na funkcjonowanie rosyjskiego społeczeństwa. Na początku roku aż 65% badanych Rosjan stwierdziło, że ich poziom życia obniżył się względem zeszłego roku. Nawet wzburzenie społeczeństwa w Rosji raczej nie będzie powodować obniżenia popularności postaw nacjonalistycznych i militarystycznych. Wręcz odwrotnie – może to takie nastroje napędzać.

Co ważniejsze z perspektywy scenariuszy końca wojny, rosyjscy oligarchowie od 24 lutego 2022 r. według zachodnich oszacowań mogli stracić nawet 94 mld dol. To właśnie nagle uwidocznione napięcia wśród elit są bardziej prawdopodobnym źródłem kryzysu politycznego w Rosji niż działania przeważnie biernego rosyjskiego społeczeństwa.

 Więcej wsparcia za większe reformy

Lang wyraźnie zaznacza, że wparcie dla Ukrainy powinno być udzielane według zasady „więcej za więcej”. Zintensyfikowana pomoc powinna wymagać większych postępów w reformach wewnętrznych.

W społeczeństwach i elitach zachodnich coraz częściej widać przejawy zmęczenia asertywną postawą ukraińskich polityków względem swoich sojuszników. Niewystarczająco szybko wdrażane reformy są uzasadniane trwaniem wojny.

Aby osiągnąć sukces, należy współpracować i komunikować się z ukraińskim społeczeństwem, któremu bardzo zależy na wejściu do struktur zachodnich (85% „za” wejściem do UE). Równocześnie 77% jako największy problem swojej ojczyzny wskazuje korupcję (trzeci najwyższy wynik). Józef Lang proponuje, aby jednym z pasów transmisyjnych były sponsorowane także przez Zachód media na Ukrainie, które nie będą podatne na wpływy oligarchów.

Jaki jest najbardziej prawdopodobny scenariusz?

Kluczowymi czynnikami wpływającymi na losy wojny będą zdolność Sił Zbrojnych Ukrainy do skutecznego zwalczania rosyjskiej armii i odzyskiwania kontroli nad terytoriami ukraińskimi, trwałość zachodniego wsparcia dla Ukrainy oraz sytuacja wewnętrzna w Federacji Rosyjskiej. Należy je obserwować i kreślić prawdopodobne scenariusze.

W raporcie Jak zakończyć wojnę na Ukrainie? Scenariusze zakończenia konfliktu za najbardziej prawdopodobny scenariusz na najbliższe miesiące uznana została kontynuacja aktualnej dynamiki konfliktu. To jednak nie oznacza statyczności. Obie strony będą ponosić koszty militarne, gospodarcze i społeczne trwającego konfliktu, co wpłynie na dalsze losy rosyjskiej inwazji.

Michał  Wojtyło ( klubjagiellonski.pl) 

Więcej  na temat nowego raportu   raportu CAKJ „Jak zakończyć wojnę na Ukrainie? Scenariusze zakończenia konfliktu”  
  
zdjęcie: Jakub Szymczuk ( KPRP)

 

 

 

 

Szczegóły

Kategoria: Aktualności

Opublikowano: 29 październik 2023

Odsłon: 138492

Znaczna część  komentarzy  na forum naszego portalu  zaczyna się od pytania  kiedy będą podwyżki w wojsku i służbach  mundurowych, nie interesując się tym czego   dotyczy  tekst. Przypominam o tym, że dopiero  co odbyły się wybory do parlamentu, a tworzona koalicja ugrupowań  demokratycznych nie ma  rozeznania jaka jest prawdziwa sytuacja  finansów  publicznych. Czy  zatem  zapowiedziane w 2024 r. podwyżki  o 20 proc. w  sferze   budżetowej są realne? I nie będą  raczej  wcześniej  wypłacone niż w marcu 2024 r. 

Zacznijmy  od tego, kiedy  nowy rząd  może podejmować jakiekolwiek  decyzje, a  powołany  premier  wygłosi w Sejmie  expose. To w nim  będą zawarte priorytetowe  kierunki działań  nowego  gabinetu, w tym również zapowiadane podwyżki w sferze  budżetowej. Jeśli ugrupowania  demokratyczne podpiszą  umowę  koalicyjną i  wybiorą marszałka Sejmu, to  jest  duże prawdopodobieństwo, że   prezydent  RP powierzy misję tworzenia  nowego rządu Donaldowi Tuskowi  już po kilku dniach po pierwszym  posiedzeniu  nowego parlamentu (13 listopada). 

Nie jest jednak wykluczona  gra  na czas  obecnej  koalicji prawicowej, czyli  do połowy grudnia. Wtedy  nowy rząd, złożony   z demokratycznych ugrupowań może się  ukonstytuować  dopiero przed Świętami  Bożego  Narodzenia. Na ewentualne zmiany i przyjęcie przyszłorocznego  budżetu państwa przygotowanego przez  obecny  rząd  pozostaje  miesiąc  ( do końca stycznia) pod groźbą  rozwiązania  parlamentu przez  pana prezydenta.

Przygotowany  przez rząd Mateusza Morawieckiego projekt  przyszłorocznej ustawy budżetowej zakłada waloryzację wynagrodzeń pracowników sfery  budżetowej  o 12,3 proc. (podobnie jak od marca 2024 r. emerytur i rent) -  przy średniorocznej inflacji około 6,6 proc. W projekcie budżetu na 2024 r. zapisano wzrost wynagrodzeń dla każdego pracownika  jednym wskaźnikiem – o 6,6 proc. W  przypadku  żołnierzy i funkcjonariuszy  byłby to wzrost kwoty  bazowej z 1740,64 zł  brutto obecnie  do 1855,52 zł – pozostałe zaś 5,7 proc. jest  na razie tajemnicą). Nie jest wykluczone, że w przyszłym roku  funkcjonariusze MSWiA, a także prawdopodobnie innych służb, w tym również żołnierze zawodowi  wywalczą  świadczenie za długoletnią służbę już po 10 latach. Obecnie  otrzymują  5 proc. uposażenia po 15 latach  i ten dodatek rośnie  o 1 proc. aż do 25 lat, ale dopiero po 32 latach wliczany  jest do  podstawy wymiaru emerytury. Jeśli  będzie  akceptacja  dla 20 proc. podwyżki, to  należy się spodziewać  jeszcze korzystniejszych  rozwiązań w  tzw. części ruchomej  lub motywacyjnej  lub podniesienie  kwoty  bazowej, od której  liczy  się  średnie uposażenie żołnierzy  i funkcjonariuszy. 

Rząd  Mariusza Morawieckiego nie podał  terminu  od kiedy  będą  podwyższane  uposażenia  w 2024 r.  Zabrakło  bowiem  projektu ustawy  okołobudżetowej.  W tym roku, z uwagi na  ograniczenie liczby  wypowiedzeń w służbach mundurowych,  podwyżki uposażeń  dla  tych formacji  zaplanowano  dopiero w marcu, a nie od stycznia – jak  do tej pory, z wyrównaniem  oczywiście.  W przyszłym  roku - jak potwierdzili szefowie z MSWiA  - miało być podobnie.  Gdyby podwyżka  była od stycznia, to  funkcjonariusze, którzy na początku  przyszłego  roku zdejmą mundur i odejdą  do cywila  otrzymaliby  wysoką podwyżkę  ( z uposażeniem oraz waloryzacją emerytury   -  o jedną  czwartą  podstawy  wymiaru, a  w przypadku obiecanej podwyżki w sferze budżetowej  o 20 proc. – nawet o jedną trzecią). 

Te  rozwiązania  dotyczyłyby  także  żołnierzy, bo niemal  wszystko  co ustalą związkowcy z  resortu spraw wewnętrznych i administracji z kierownictwem  MSWiA  w sprawach socjalno-bytowych  bywa kopiowane w  resorcie  obrony narodowej.  Na  jednym  z  przedwyborczych spotkań  z   mundurowymi, premier  Morawiecki   wspomniał  o  waloryzacji uposażeń od stycznia 2014 r. , ale  sytuacja  zmieniła się  po  15 październiku, gdy  do formowania  rządu   przystąpiły  ugrupowania  demokratyczne.  Jednym z  priorytetów zarówno Koalicji  Obywatelskiej  jak i Nowej Lewicy jest podniesienie  wynagrodzenia  nauczycieli, także akademickich  o 30 proc. a  pracowników sfery  budżetowej, w tym również  służb mundurowych  o  20 proc.  W przypadku  nauczycieli ,  od  1 stycznia 2024 r.  podwyżka wyniosłaby ok.  1500 zł brutto, niezależnie od  jego stopnia zawodowego.  

Zdaniem  premiera Morawieckiego, finanse  publiczne  i budżet Polski są „w bardzo dobrym stanie”. Przedstawiając  w ubiegłym tygodniu dokonania  rządu  prawicy z ostatnich  ośmiu lat, zdziwiony  był, że  partie  tworzące rząd  zaczynają  się wycofywać z   obietnic  wyborczych.

Takich  deklaracji   ze strony ugrupowań demokratycznych nie odnotowaliśmy, jedynie  obawy stan polskich  finansów, bowiem nie wiadomo jakie „trupy”  są poukrywane w szafach.  Po  nowelizacji tegorocznego  budżetu, deficyt został zwiększony z  ponad 60 do 92 miliardów  zł. Tymczasem rząd w październiku wysłał do Komisji Europejskiej tzw. notyfikację fiskalną, w której odkrył karty dotyczące  stanu kasy państwa. Okazuje się, że dlug publiczny i zadluzenie skarbu panstwa zwiększy się w tym roku o 192 mld zł,  czyli 5,6 proc. PKB. Polska zaraz po Słowacji ma mieć najwyższy deficyt w całej Unii Europejskiej. Koszty   obsługi  zadłużenia Polski  przekraczają 71 mld zł, a w 2021 r.  wyniosły 29 mld zł. Warto  podkreślić, że przekroczenie 3 proc. PKB oznacza, że  UE  może  wdrożyć  procedurę  nadmiernego  deficytu, która  została zdjęta  tuż  przed  objęciem władzy  przez PiS. 

Wielu  ekonomistów  obawia się, że  rzeczywiste  dochody w budżecie  mogą być  niższe niż  założył  rząd  Morawieckiego, bowiem w finansach  publicznych  pojawiły  się niekorzystne  tendencje w dochodach  podatkowych, zwłaszcza PIT.   Koszt reform Polskiego Ładu okazał się bowiem większy, niż szacowało początkowo Ministerstwo Finansów  - dochody  mogą  być porównywalne z rokiem 2021 r. podczas gdy  fundusz  płac zwiększył  o prawie  jedną trzecią.    Niższe  niż przewidywano mogą być  dochody  z VAT.

Kiedy w 2024 r. finansami będzie już rządzić nowa koalicja, to  na  ewentualne zmiany w budżecie państwa będzie niewiele czasu, zwłaszcza że konieczny będzie audyt  i przegląd  dokumentów.  Rząd Morawieckiego zapisał deficyt w kasie państwa na przyszły rok na 4,5 proc. PKB. Około połowy wydatków mają stanowić zbrojenia, które -  jak zapisano w stu konkretach Koalicji  Obywatelskiej  na sto dni  -  mają być skontrolowane. Ponadto zapowiedziano  stworzenie białej księgi dokumentującej wszystkie decyzje pociągająca  znaczne skutki  finansowe.  

Nie ma  pewności czy inflacja  w przyszłym roku nie będzie  wyższa niż  6.6 proc., bo  skończył  się okres przedwyborczej niskiej  ceny paliwa.  Nowy rząd  będzie musiał  rozstrzygnąć  czy nadal  należy utrzymywać obniżkę  cen energii  oraz zerową stawkę VAT na żywność w sytuacji gdy polityka  pieniężna NBP  nie  będzie  sprzyjająca.  Ponadto realizacja nowych wydatków socjalnych, w tym 800+ może dodatkowo zwiększyć presję cenową w 2024 i 2025 r.

To wszystko powoduje, że  nowy rząd  będzie musiał  wybrać  sprawy  najważniejsze  spośród postulatów wyborczych zgłaszanych  przez  kilkanaście ugrupowań  wchodzących  w skład koalicji  demokratycznej. Miejmy nadzieję, że w tym priorytetowym pakiecie  znajdą  się zapowiadane  podwyżki  w sferze  budżetowej, jeśli  obecna  opozycja ma być na  fali wznoszącej i chciałaby wygrać  zbliżające się  wybory samorządowe  i do  europarlamentu.  

Wolin