Od 29 września weszła w życie ustawa o Agencji Mienia Wojskowego, która wprowadza także zmiany m.in. w ustawach o obronie Ojczyzny i zakwaterowaniu sił zbrojnych. Ma pomóc zwiększyć liczebność polskiej armii, poprzez m.in. dodatkowe świadczenia motywacyjne, szybsze awanse czy też zakup przez agencję sprzętu i usług na wyposażenie Sił Zbrojnych RP oraz prowadzenie inwestycji na terenach wojskowych.
O przyspieszonych awansach żołnierskich pisaliśmy w artykule pt. „Awanse szeregowych po roku, a nawet po 6 miesiącach”, jak w przypadku mobilizacji, stanu wyjątkowego lub wojny.
Dodatkowe świadczenie motywacyjne, zależne od szefa MON
Należy również odnotować ważne zmiany w art. 449b ustawy o obronie Ojczyzny. Niezależnie od świadczenia motywacyjnego, o który mowa w art. 449, szef MON może przyznać również dodatkowe świadczenie motywacyjne każdemu żołnierzowi (bez względu na posiadany staż służby) obok świadczenia motywacyjnego, z reguły na czas oznaczony. Ma stanowić dodatkowy czynnik skłaniający żołnierzy zawodowych do wzorowego wykonywania obowiązków służbowych, polegających m.in. na ochronie granicy państwowej. Nie będzie ono wchodziło w skład podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych.
Dodatkowe świadczenie motywacyjne nie będzie wypłacane za okres:
- korzystania z urlopu bezpłatnego oraz opiekuńczego;
- przerw w wykonywaniu obowiązków służbowych, wymienionych w art. 457;
- zawieszenia w czynnościach służbowych albo tymczasowego aresztowania;
- zwolnienia z zajęć służbowych z tytułu m.in. choroby lub pobytu w szpitalu, macierzyństwa, opieki nad chorym dzieckiem czy członkiem rodziny.
- innej nieobecności trwającej co najmniej 1 miesiąc kalendarzowy.
Znowelizowana ustawa o obronie Ojczyzny nie przewiduje wydania w tej sprawie przepisów wykonawczych poza aktem wykonawczym dotyczącym m.in. należności za służbę poza granicami państwa. To oznacza dość sporą dowolność ministra obrony narodowej w wypłacie dodatkowego świadczenia motywacyjnego. Jedynym ograniczeniem są powyższe regulacje oraz zasada, że przeciętne uposażenie żołnierza zawodowego nie może przekroczyć w tym roku 4,43 krotność kwoty bazowej, która została podwyższona w tegorocznej ustawie budżetowej od 1 marca br. z 1614,69 zł na 1 740,64 zł brutto. Oznacza to, że średnie wynagrodzenie żołnierza zawodowego wyniesie w tym roku 7709 zł brutto, z dodatkami oraz nagrodą roczną. Uwzględniając wzrost kwoty bazowej oraz podwyższony przez prezydenta RP tzw. mnożnik dla żołnierzy z 4,23 do 4,43, wychodzi wzrost przeciętnego uposażenia od marca br. o prawie 880 zł.. Tymczasem od marca wszyscy żołnierze otrzymali taką samą podwyżkę ( 400 zł brutto), Należy jednak pamiętać, że od 1 marca wprowadzono nowe świadczenie za długoletnią służbę po 15 latach. Po przekroczeniu tego okresu wynosi 5 proc. należnego uposażenia zasadniczego i jest zwiększane o 1 proc. należnego uposażenia zasadniczego za każdy kolejny rozpoczęty rok służby, nie więcej jednak niż do wysokości 15 proc. po 25 latach służby. Warunkiem wliczenia świadczenia do podstawy wymiaru emerytury lub renty inwalidzkiej jest osiągnięcie przez funkcjonariusza i żołnierza 32 lat wysługi emerytalnej.
Nie wiadomo ilu żołnierzy skorzysta w tym roku z dodatkowego świadczenia motywacyjnego, bo tego nie podano w uzasadnieniu projektu ustawy, ani kosztów. Zwrócimy się w tej sprawie o odpowiedź do MON na początku przyszłego roku, bo obecnie dużo danych w resorcie obrony narodowej w sprawach kadrowych jest utajnionych.
Dobrowolny łatwiej zostanie zawodowym
Zmiany w ustawie o obronie Ojczyzny mają ułatwić powołanie do zawodowej służby wojskowej. Obecnie żołnierze WOT lub aktywnej rezerwy mogą ubiegać się o powołanie do zawodowej służby wojskowej po dwuletnim okresie służby. Nowe regulacje przewidują, że do dwuletniego stażu będzie można doliczyć nie tylko służbę terytorialną czy w aktywnej rezerwie, ale także inne rodzaje służby, np. dobrowolną.
Zmiana podyktowana jest potrzebą budowania rezerw osobowych oraz koniecznością poszerzenia grupy kandydatów do zawodowej służby o doświadczonych i przeszkolonych żołnierzy, którzy będą zasilać szeregi priorytetowych jednostek.
Skrócić ma się także procedura badań lekarskich aby żołnierz dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej mógł zostać zawodowym żołnierzem. Obecnie ochotników do służby wojskowej na badania kieruje szef wojskowego centrum rekrutacji. Po zmianach do komisji lekarskiej będzie kierował żołnierza dowódca jednostki wojskowej.
Nowela wydłuża też możliwości pełnienia służby w aktywnej rezerwie do okresu służby, jaki mogą pełnić żołnierze zawodowi, czyli z 55 roku życia do 60 roku życia.
Inne wybrane zmiany
Ponadto należy zwrócić uwagę na propozycje nowych przepisów dotyczące :
- ograniczenia podwyżek opłat za lokale mieszkalne zajmowane przez żołnierzy, emerytów i rencistów wojskowych, wdowy po żołnierzach, emerytach oraz dzieci żołnierzy. Wskaźnik waloryzacji ma ustalać szef MON i ogłaszać w I kw. Ponadto przy ustalaniu współczynnika świadczenia mieszkaniowego będzie można uwzględnić szczególne znaczenie garnizonu dla obronności kraju;
- zmiany w 48d ust. 10 ustawy o zakwaterowaniu. Ten przepis jest dostosowany do art. 208 ust. 6 ustawy o obronie Ojczyzny, a więc sytuacji żołnierzy skierowanych przez dowódcę jednostki wojskowej do wykonywania zadań służbowych poza jednostką wojskową – na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Ponieważ skierowanie ma charakter krótkotrwały, przepis art. 48d ust. 10 gwarantowałby tym żołnierzom stabilność w wypłacie świadczenia mieszkaniowego i umożliwia wypłatę świadczenia wg dotychczasowego garnizonu bez konieczności składania nowego wniosku o wypłatę świadczenia mieszkaniowego;
- rozszerzenia katalogu osób uprawionych do odpłatnego zakwaterowania w internatach albo kwaterach internatowych. AMW będzie mogła zakwaterować w internacie lub kwaterze internatowej żołnierza zajmującego lokal lub kwaterę w miejscowości innej niż miejsce pełnienia służby, pod warunkiem, że zaspokojone zostaną potrzeby żołnierzy uprawnionych do bezpłatnego kwatery w internacie.
- zobowiązania szefów Wojskowych Centrów Rekrutacji do złożenia oświadczeń majątkowych (w poprzednich przepisach dotyczyło to szefów zlikwidowanych wojskowych komend uzupełnień);
- umożliwienia osobom, które w dniu egzaminów na uczelnie wojskowe nie ukończyły 18 lat przystąpienie do Sytuacja ta jest wynikiem możliwości rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej przez dzieci w wieku 6 lat, co oznacza, że mogą one ukończyć naukę w szkole średniej przed ukończeniem 18 roku życia ( art. 95);
- Zmiany art. 80 tej ustawy, która dotyczy dopuszczenia możliwości skierowania na kurs (np. prawa jazdy) osoby ubiegającej się o powołanie do czynnej służby wojskowej jeszcze przed rozpoczęciem służby i określenie w umowie obowiązku zwrotu kosztów w przypadku, gdy osoba taka nie podejmie służby wojskowej. Proponowana zmiana rozszerza taką możliwość w odniesieniu do innych form służby (np. w WOT);
- dopuszczenie możliwości zmiany kategorii zdrowia D (czyli niezdolny do służby wojskowej) na kategorię zdrowia A (zdolny do służby wojskowej);
- zmianę art. 309a, która umożliwia zwrot kosztów przejazdu osobom wzywanym przez organy wojskowe na ćwiczenia wojskowe. Wiceszef MON przyznał, że był to błąd resortu obrony narodowej, że tego nie dostrzeżono;
- przyznanie nieodpłatnych świadczeń zdrowotnych żołnierzom uczestniczącym w szkoleniach i ćwiczeniach. Aktualnie świadczenia te przysługują tylko w razie ćwiczeń i szkoleń poligonowych.
- zmiany art. 15 c w ustawie z 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, aby „emerytura wzrastała o 2,6 proc. podstawy wymiaru za każdy rok pełnienia czynnej służby wojskowej z wyłączeniem zawodowej służby wojskowej oraz terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie”. Chodzi głównie o żołnierzy Narodowych Sił Rezerwowych;
- zmianę art. 2 pkt 5 ustawy o obronie Ojczyzny, która wskazuje jako przejazd z miejsca zamieszkania wskazano trasę między najbliższym przystankiem miejsca zamieszkania a najbliższym przystankiem miejsca pełnienia służby. Nie obejmuje się zatem drogi z miejsca zamieszkania na przystanek oraz z miejsca służby na przystanek, w trakcie których żołnierz również może ulec wypadkowi. W art. 508 zaproponowano wprowadzenie odrębnej definicji „drogi do miejsca i z miejsca wykonywania czynności” na potrzeby prowadzenia postępowania powypadkowego
Nowelizacja umożliwi również zakup przez Agencję sprzętu i usług na wyposażenie Sił Zbrojnych RP. AMW będzie mogła także prowadzić inwestycje na terenach wojskowych. Nowe rozwiązania mają pozwolić też na uatrakcyjnienie zasad pełnienia zawodowej służby wojskowej, a w konsekwencji ułatwić zwiększenie liczebności polskiej armii.
Zmiana w ustawie o obronie Ojczyzny spowoduje, że zostanie wydłużony okres wydawania aktów wykonawczych do tej ustawy. Do tej pory było to 18 miesięcy od wejścia w życie ustawy, czyli od 24 kwietnia 2022 r. Teraz ten okres będzie wydłużony do półtora roku po wejściu w życie tych przepisów, bowiem resort obrony narodowej nie uporał się z wydaniem wszystkich aktów wykonawczych. Rozporządzenia MON na podstawie tej ustawy mają być wydane w ciągu pół roku. R.Ch.
zdjęcie: 16 DZ