W poniedziałek wchodzą w życie dwa rozporządzenia MON. Jedno z nich dotyczy zasad wyznaczania żołnierzy zawodowych na stanowiska w razie mobilizacji, stanu wojennego oraz wojny. Drugie z kolei reguluje dodatki dla żołnierzy w razie odblokowania obowiązkowej zasadniczej służby.
Oba rozporządzenia stanowią dokumenty wykonawcze do obowiązującej od 23 kwietnia 2022 r. ustawy o obronie Ojczyzny.
Pierwsze z nich to rozporządzenie szefa MON z 23 października 2023 r. "w sprawie wyznaczania żołnierzy zawodowych na stanowiska służbowe oraz zwalniania z tych stanowisk w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny".
Kto wyznacza i wymagania przy awansach
Stosownie do art. 552 ust. 2 ustawy z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny na wyższy stopień wojskowy mianuje:
- na stopień wojskowy podporucznika - w drodze postanowienia naczelny dowódca Sił Zbrojnych;
- na stopnie wojskowe generałów i admirałów - w drodze postanowienia Prezydent RP na wniosek naczelnego dowódcy Sił Zbrojnych;
- na pozostałe stopnie - szef MON lub naczelny dowódca Sił Zbrojnych, a także właściwy dowódca jednostki wojskowej.
W rozporządzeniu zostały określone warunki mianowania żołnierza zawodowego w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny na pierwszy stopień wojskowy w korpusach podoficerów i oficerów:
- w korpusie podoficerów - posiadanie przez niego wykształcenia co najmniej średniego lub średniego branżowego, ukończenie kursu podoficerskiego, zdanie egzaminu podoficerskiego, otrzymanie pozytywnej opinii służbowej na zakończenie kształcenia prowadzonego w ramach tego kursu oraz posiadanie nieposzlakowanej opinii;
- w korpusie oficerów – posiadanie przez niego tytułu zawodowego magistra lub magistra inżyniera lub równorzędnego tytułu zawodowego, ukończenie studiów w uczelni wojskowej lub kursu oficerskiego, zdanie egzaminu oficerskiego, otrzymanie pozytywnej opinii służbowej na zakończenie studiów lub kształcenia prowadzonego w ramach tego kursu oraz posiadanie nieposzlakowanej opinii.
Skrócone terminy mianowania
Mianowanie na wyższy stopień wojskowy następuje w ramach zmiany zaszeregowania na zajmowanym stanowisku służbowym, a ponadto posiadanie pozytywnej opinii służbowej oraz jeżeli od ostatniego mianowania w czasie pełnienia zawodowej służby wojskowej na wyższy stopień wojskowy upłynęło w obrębie korpusu:
- szeregowych – co najmniej 6 miesięcy;
- podoficerów w przypadku:
- podoficerów młodszych – co najmniej 6 miesięcy, a w przypadkach uzasadnionych warunkami służby co najmniej 2 miesiące;
- podoficerów starszych – co najmniej 9 miesięcy, a w przypadkach uzasadnionych warunkami służby co najmniej 3 miesiące;
- oficerów w przypadku:
- oficerów młodszych – co najmniej 12 miesięcy, a w przypadkach uzasadnionych warunkami służby co najmniej 6 miesięcy;
- oficerów starszych – co najmniej 15 miesięcy, a w przypadkach uzasadnionych warunkami służby co najmniej 12 miesięcy;
- generałów (admirałów) – co najmniej 18 miesięcy, a w przypadkach uzasadnionych warunkami służby co najmniej 15 miesięcy.
Żołnierza zawodowego w trakcie kształcenia w ramach studiów w uczelni wojskowej lub kursu oficerskiego albo w ramach kursu podoficerskiego można będzie mianować po co najmniej 6 miesięcach i uzyskaniu pozytywnej opinii służbowej. Ten okres można skrócić w korpusach podoficerów i oficerów, z wyjątkiem wymogów zdania egzaminu podoficerskiego lub oficerskiego oraz posiadania nieposzlakowanej opinii w przypadkach uzasadnionych warunkami służby i potrzebami Sił Zbrojnych.
Wniosek o mianowanie organ wnioskujący przesyła za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego ewidencję wojskową bezpośrednio do organu uprawnionego do jego realizacji oraz do wiadomości swoich przełożonych. Złożenie wniosku może nastąpić również w przypadkach uzasadnionych warunkami służby pisemnie w formie papierowej, ustnie lub za pomocą środków łączności do protokołu.
Nowe przepisy zastępują regulacje określone w rozporządzeniu MON z 16 stycznia 2004 r. w sprawie mianowania żołnierzy zawodowych i żołnierzy pełniących służbę kandydacką w razie ogłoszenia mobilizacji, ogłoszenia stanu wojennego i w czasie wojny (Dz. U. poz. 134), które utraciło moc z dniem 23 października 2023 r.
Jakie dodatki dla żołnierzy obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej
Drugie rozporządzenie z 23 października 2023 r. „w sprawie dodatków do uposażenia zasadniczego żołnierzy odbywających obowiązkową zasadniczą służbę wojskową ( Dz.U z 6.11, poz.2397). Wyznacza wysokość dodatków dla żołnierzy pełniących obowiązkową zasadniczą służbę wojskową, która jest obecnie w Polsce zawieszona, choć istnieją dla niej odpowiednie regulacje.
Przewidziane w rozporządzeniu dodatki dotyczą m.in. żołnierzy służących na okrętach Marynarki Wojennej - w tym nawodnych i podwodnych, a także np. żołnierzy-nurków, wykonujących zadania pod wodą. Dla przykładu, dodatek dla marynarza służącego na okręcie podwodnym dodatek za każdy dzień zaokrętowania połączonego z wyjściem w morze (na czas nie krótszy niż 6 godzin) wynosi 25 zł; dla marynarzy na okrętach nawodnych jest to 17 zł.
Żołnierze wojsk powietrznodesantowych dostaną dodatek 15 zł za każdy skok spadochronowy. Dodatki otrzymają także żołnierze wykonujący różnego rodzaju zadania niebezpieczne - chodzi tu np. o saperów (do 30 zł za dzień służby, w zależności od oceny zagrożeń) czy za udział w zwalczaniu skutków klęsk żywiołowych (do 45 zł).
Ponadto w przepisach wskazano, że "miesięczna wysokość dodatku funkcyjnego dla żołnierza, któremu powierzono pełnienie funkcji dowódcy drużyny lub pomocnika dowódcy plutonu, wynosi do 5 proc. kwoty należnego uposażenia zasadniczego". Przy ustalaniu wysokości dodatku uwzględnia się m.in. stopień trudności i złożoności powierzanych zadań oraz efekty uzyskiwane wskutek ich wykonywania; liczbę podległych żołnierzy i poziom odpowiedzialności, a także kwalifikacje poszczególnego żołnierza.
Warto wspomnieć, że w konsultacji jest projekt rozporządzenia MON określający sposób odbywania obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej. Czy to oznacza, że resort obrony narodowej przygotował grunt pod obowiązkowy pobór, przewidziany zresztą w ustawie o obronie Ojczyzny? Zgodnie z art. 152 ust. 2 tej ustawy, to Prezydent RP na wniosek Rady Ministrów ma prawo wprowadzić (rozporządzeniem) obowiązek pełnienia zasadniczej służby wojskowej, określając termin jej rozpoczęcia i zakończenia, z uwzględnieniem potrzeb Sił Zbrojnych.
Wielu ekspertów twierdzi, że osiągnięcie 300 tysięcznej armii nie jest możliwe bez wprowadzenia powszechnego poboru, przynajmniej w formie selektywnej Po zmianie rządu i wypowiedziach przedstawicieli koalicji demokratycznej, że wojsko nie musi być tak liczne, prawdopodobieństwo wprowadzenia obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej jest małe. Ry
zdjęcie: 1 Bryg. Log